เสริม อาหาร อาหารเสริม
ปัจจุบันนี้คนไทยเริ่มให้ความสนใจต่อสุขภาพตนเองมากขึ้น จะด้วยเพราะตระหนักถึงสภาพแวดล้อมหรือมลภาวะเป็นพิษต่างๆ ที่นับวันจะทวีความรุนแรงขึ้น หรือเพราะแฟชั่นอาหารเสริมเริ่มเข้ามามีบทบาทในเมืองไทยมากขึ้น แต่จะด้วยเหตุผลใดๆก็ตาม อาหารเสริมจากแดนตะวันตกก็ได้เข้ามาแพร่หลายในเมืองไทยหลากหลายชนิด ทั้งน้ำมันปลา กระเทียมอัดเม็ด และสารพัดวิตามินที่ล้วนแต่เลอเลิศด้วยสรรพคุณในการบำรุงร่างกาย เพราะกระแสความนิยมอาหารเสริมนี่เองได้ทำให้เกิดคำภามขึ้นในใจใครต่อใครว่า อาหารเสริมคืออะไร จำเป็นต่อร่างกายเพียงใด และใครบ้างที่ต้องการอาหารเสริม
อาหารเสริมคืออะไร?
“ อาหารเสริม ” ก็คือผลิตภัณฑ์ที่ใช้รับประทานเพื่อเสริมการรับประทานอาหารหลัก ไม่ได้มีสรรพคุณในการรักษาอาการเจ็บไข้ได้ป่วยแต่มีจุดมุ่งหมายเพื่อป้องกันการเกิดโรคในคนที่มีสุขภาพปกติ ซึ่งอาจจะอยู่ในรูปของเม็ด เกล็ด ผง แคปซูล ของเหลว หรือในลักษณะอื่นๆที่ใช้รับประทานได้โดยตรง
โดยในสหรัฐอเมริกาได้ให้คำจำกัดความของอาหารเสริมว่า เป็นผลิตภัณฑ์ทีมีสารอาหารอย่างน้อย 1 อย่าง เช่น วิตามิน เกลือแร่ สมุนไพร กรดอะมิโน สารสกัดหรือส่วนผสมของสารอาหารดังกล่าว
อาหารเสริมที่คนไทยคุ้นเคยกันดี ได้แก่ น้ำมันปลาแคปซูล ซึ่งประกอบด้วยกรดไขมันไม่อิ่มตัวที่จะช่วยลดไขมันในเลือดและป้องกันโรคหัวใจ กระเทียมอัมเม็ด ซึ่งมีสรรพคุณในการลดคอเลสเตอรอล ป้องกันมะเร็ง ซุปไก่สกัด มีโปรตีนที่ถูกย่อยเป็นกรดอะมิโน เพิ่มความสามารถในการดูดซึมของธาตุเหล็กและกระตุ้นปะสิทธิภาพการเผาผลาญอาหาร แครอทสกัด ที่อุดมไปด้วยเบต้าแคโรทีนที่เป็นสารต้านอนุมูลอิสระ เป็นต้น
อาหารเสริมจำเป็นต่อร่างกายหรือไม่?
อาหารเสริมไม่ใช่อาหารหลักและไม่สามารถแทนอาหารหลักได้ !!!
แต่เนื่องจากสถานการณ์ของคนเมืองในปัจจุบันไม่เอื้ออำนวยให้สามารถปฏิบัติตามหลักโภชนาการที่ดีได้ จะด้วยเงื่อนไขของเวลาหรือภาระหน้าที่ต่างๆ ที่ต้องผจญอยู่กับความรีบเร่งตลอดเวลา ทำให้ต้องรับประทานอาหารมื้อสำคัญๆอย่างขอไปที่หรือบ่อยครั้งที่ต้องลดอาหารบางมื้อไป เป็นผลให้ร่างกายได้สารอาหารไม่ครบยิ่งไปกว่านั้น ภาวะการแข่งขันและความเร่งรีบที่คนเมืองต้องประสบอยู่ทุกวันนี้ยังก่อให้เกิดแรงกดดันจนเกิดภาวะเครียดหนัก ส่งผลให้เกิดอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ อาหารไม่ย่อย เบื่ออาหาร ซึ่งเป็นตัวการที่เร่งให้ร่างกายอ่อนเพลีมากขึ้นด้วย ประกอบเข้ากับปัจจัยอื่นๆ ที่เข้ามาเสริมให้สุขภาพของท่านเสื่อมโทรมก่อนเวลาอันควร ไม่ว่าจะเป็นสภาพแวดล้อมทีเต็มไปด้วยมลพิษ ฝุ่นละอองจากท่อไอเสียรถยนต์ควันพิษจากโรงงานอุตสาหกรรม สารพิษจากยาฆ่าแมลง และวัตถุกันเสียที่ปนเปื้อนต่างๆ
จากภาวะการณ์ต่างๆดังที่กล่าวมานั้น ได้ส่งผลให้ “ อาหารเสริม ” กลายเป็นส่วนหนึ่งที่มีความสำคัญและจำเป็นต่อการดำรงชีวิตของคนเมืองในปัจจุบันไปโดยปริยาย
หากท่านเป็นคนหนึ่งที่มีวินัยในการใช้ชีวิตที่ดี คือ รับประทานอาหารครบมื้อครบหมวดหมู่ มีการออกกำลังกายอย่างเหมาะสมสม่ำเสมอ มีการพักผ่อนที่เพียงพอรวมทั้งรู้จักที่จะทำจิตใจให้ร่าเริงแจ่มใสเสมอ อาหารเสริมก็ไม่ถือว่ามีความจำเป็นสำหรับท่าน อย่างไรก็ดีการซื้ออาหารเสริมมารับประทานก็ใช่ว่าจะซื้อตามคำโฆษณาชวนเชื่อ ใครว่าดีเป็นต้องซื้อมารับประทานหมด แทนที่จะได้รับประโยชน์ก็จะกลับกลายเป็นให้โทษต่อร่างกายได้
การรับประทานอาหารเสริมให้ได้ผลดี ควรเลือกเสริมให้ถูกชนิดและเหมาะสมกับอายุ สภาพร่างกาย สภาพแวดล้อมและการดำเนินชีวิต และก่อนซื้ออาหารเสริมมารับประทานควรศึกษาข้อมูลให้ดีเสียก่อน และหากปรึกษาแทย์ นักโภชนาการ หรือ เภสัชกรก่อนก็จะเป็นการดีและแม้ว่าจะรับประทานอาหารเสริมแล้ว อาหารหลักในแต่ละมื้อก็ยังคงต้องรับประทานให้ครบหมวดหมู่เช่นเดิม รวมทั้งต้องออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ นอนหลับพักผ่อนอย่างพอเพียง ละเว้นความเครียด ทำจิตใจให้เบิกบาน เพราะอาหารเสริมไม่ใช่ยาวิเศษที่บันดาลให้ปลอดภัยจากโรคร้ายทั้งปวงได้
การมีสุขภาพกายแข็งแรงและสุขภาพจิตที่ดีต่างหากที่จะช่วยให้ชีวิตยืนยาวได้อย่างมีคุณภาพ
ศ.นพ.จอมจักร จันทรสกุล
ประธานศูนย์โภชนบำบัด โรงพยาบาลศิริราช